ستاد محمد اسفندیاری (پژوهشگر و نویسنده) از جمله کسانی است که در این عرصه به نویسندگان کم نویس مشهورند. دقت فوق العاده وی در نگارش و وسواس جدی او در استخدام کلمات و عبارات، از وی نویسنده ای دقیق و کارآمد ساخته است.
از وی کتابهای مختلفی به چاپ رسیده که شاید مهم ترین آنها «کتاب پژوهی» است که بحق کتابی خواندنی و درخور اهمیت است.
آنچه در پی می آید پاسخهای جالب و خواندنی به پرسشهای رضا موذن زاده و محمد حسین اسفندیاری است. این پرسش و پاسخ در کتاب پاره های جان (موسسه فرهنگی- دین پژوهی بشری، 1390) و در بخش مختصری تحت عنوان «کوتاه و گویا» آمده است.
* اگر نویسنده نمی‌شدید، چه می‌کردید؟
• برایم غیرقابل تصور است.
* پس اگر ممنوع‌القلم شوید چه می‌کنید؟
• با رایانه می‌نویسم.
* مهمترین کشف بعدی انسان چیست؟
• انسان؛ از آن رو که هنوز کاملاً شناخته نشده است.
* مهمترین کتابتان کدام است؟
• اگر توقف نکنم، کتاب بعدی است.
* جهنم شلوغتر است یا بهشت؟
• میان بهشت و جهنم از هردو شلوغتر است.
* گناه کبیره نویسندگان چیست؟
• پا گذاشتن بر حقیقت
* بهترین شاعر معاصر کیست؟
• سعدی. زیرا هنوز زنده است.
* دو کلمه پیشنهادی شما برای به خاطر سپردن چیست؟
• خدا و آخرت
* و یک اندرز؟
• ز روز گذر کردن اندیشه کن/ پرستیدن دادگر پیشه کن
* نظرتان درباره قدرت چیست؟
• عسل زهرآلود
* دوست دارید روی سنگ قبرتان چه بنویسند؟
• بودیم و کسی پاس نمی‌داشت که هستیم/ باشد که نباشیم و بدانند که بودیم.
* بین امکان دیدار با سعدی و حافظ، کدام را برمی‌گزینید؟
• دست حافظ را می‌گرفتم و به محضر سعدی می‌بردم.
* بزرگترین دریغتان در تاریخ چیست؟
• فرصتی که به امامان شیعه داده نشد.
* تکان‌دهنده‌ترین رخداد تاریخ اسلام؟
• عاشورا.
* چه درسی از آن می‌توان گرفت؟
• قدرت، فرزند پیامبر را هم تکه‌تکه می‌کند.
* بهترین کتابی که خوانده‌اید؟
• فارسی اول دبستان. حدس بزنیدچرا؟
* ده مصدر مهم زندگی را انتخاب کنید.
• اندیشیدن، خواندن، نوشتن، رفتن، پرستیدن، پرستاری کردن، نقد کردن، پرسیدن، نپذیرفتن، دوست داشتن.
* سه کتاب برای جزیره تنهایی انتخاب کنید.
• به ترتیب تاریخی، انجیل، قرآن، تحف‌العقول
* یک کتاب که مکرر باید خواند.
• امثال و حکم دهخدا
* چه کلمه‌ای را بیشتر دوست دارید؟
• محبت
* از چه کسی متنفرید؟
• دیپلمات. از هر که صداقت و صمیمت ندارد.
* نامه‌هایتان را چگونه آغاز می‌کنید؟
• باسمه تعالی. و گاهی باسمه تعالی و له الحمد.
* بیشتر می‌خوانید یا می‌نویسید؟
• اندیشیدن مهمتر از خواندن و نوشتن است؛ خاصه اگر پس از این دو باشد.
* از کجا آغاز کنیم؟
• از خود؛ اصلاح خود
* آزادی مهمتر است یا عدالت؟
• آزادی جزئی از عدالت و نام دیگر عدالت است. بدون آزادی به عدالت نمی‌رسیم.
* تاریخ را به چه چیزی می‌توان تشبیه کرد؟
• موزه عبرت، اما دریغا که اکثریت از آن دیدن نمی‌کنند.
* چه باید کرد؟
• هرچه؛ جز آنچه نباید کرد.
* اگر شریعتی را می‌دیدید چه می‌گفتید؟
• او را از تندروی و تعمیم پرهیز می‌دادم.
* بزرگترین آرزویتان چیست؟
• مانند همه مؤمنان. همان چیزی که همگان می‌خواهند.
* بزرگترین آرزوی سیاسی؟
• جهانی که بر آن عرفان و عدالت و آزادی حاکم باشد.
* بهترین نثرنویس معاصر کیست؟
• دکتر علی سروش.
* دقیق‌ترین نویسنده؟
• میرشمس‌الدین ادیب سلطانی
* اندرزتان به جوانان چیست؟
• بزرگترین سرمایه خود را قدر بدانید؛ جوانی
* از میان کتابهایتان کدامیک را بیشتر دوست دارید؟
• همه ما برادریم.
* چند برادر دارید؟
• همه برادرانم شهید شدند. تعدادشان را نمی‌دانم.
* آنچه همه باید بخوانند؟
• چند کتاب روانشناسی
* به کسی که یک روز از عمرش باقی مانده است چه توصیه‌ای می‌کنید؟
• ردّ مظالم
* روزانه چند ساعت کار می‌کنید؟
• دوازده تا چهارده ساعت؛ بدون مبالغه
* شغلهای قبلی شما چه بود؟
• پژوهش و نگارش، پژوهش و نگارش، پژوهش و نگارش. الباقی حاشیه بود.
* آیا به فال حافظ اعتقاد دارید؟
• خود حافظ هم اعتقاد نداشت.
* چقدر تلویزیون می‌بینید؟
• تقریباً هیچ. نه فرصتش را دارم و نه تحملش را.
* بهترین فیلمی که دیده‌اید؟
• بسیار کم دیده‌ام.
* بهترین رمانی که خوانده‌اید؟
• بسیار کم خوانده‌ام.
* خیابان مورد علاقه شما؟
• تهران. خیابان انقلاب، راسته کتابفروشیها.
* چندبار از این راسته دیدن کرده‌اید؟
• قطعاً بیش از صدبار؛ بدون اندکی مبالغه
* بزرگترین شخصیت علمیِ معاصر کیست؟
• از دانشگاهیان عبدالحسین زرین کوب و از حوزویان مرتضی مطهری
* در مقابل چه کسی احساس کوچکی می‌کنید؟
• جانبازان انقلاب
* بهترین تفسیر قرآن؟
• المیزان، از معاصران و مجمع‌البیان از گذشتگان
* یک کتاب از گذشتگان برای جوانان انتخاب کنید.
• گلسنامه(گلستان و قابوسنامه)
* دوست دارید نویسنده چه کتابی بودید؟
• آری این چنین بود برادر. کتابی که تاریخ را به خانه علی و فاطمه دلالت می‌کند و سه میلیون تیراژ داشت.
* مهمترین کتاب در صدسال اخیر کدام است؟
• دائره‌المعارف بزرگ اسلامی
* مهمترین رخداد فرهنگی؟
• تأسیس حوزه علمیه قم و دانشگاه تهران
* نظرتان درباره فلسفه چیست؟
• رشته بی‌دردها. ولی ردِ آن نه ممکن است و نه معقول.
* درباره ادبیات چه می‌گویید؟
• گریز و گزیری از آن نیست. در کنار هر رشته‌ای باید خواند.
* تعریف شما از سیاست چیست؟
• فنّ حذف رقیب. آنگونه که از دیرباز شایع بوده است.
* سه شرط برای موفقیت بیان کنید.
• دو شرط کافی است: نظم و پشتکار
* در سختیها چه باید کرد؟
• ذکر «این نیز بگذرد» فراموش نشود.
* در شادیها؟
• شادیهایمان را تقسیم کنیم.
* هنگامی که بیکار می‌شوید چه می‌کنید؟
• هرگز بیکاری را تجربه نکرده‌ام.
* دو نشانه مهم دینداری چیست؟
• در روایاتی متعدد آمده است «راستگویی» و «امانتداری»
* در کجا کلاه عقل از سرتان می‌افتد؟
• هنگامی که به عدالت علی و شهادت حسین بن علی می‌اندیشم.
* زندگی آرمانی چیست؟
• زندگی آرمانی ترکیبی است از عرفان، اخلاق، فرهنگ، محبت، عدالت و آزادی
* تعریف شما از حماقت چیست؟
• از تجربه‌های دیگران استفاده نکردن.
* چرا شعر نمی‌گویید؟
• چون شعر خوب به سراغم نمی‌آید و من هم به شعر بد راضی نمی‌شوم.
* برای پرهیز از انتقاد چه باید کرد؟
• چیزی نگفتن، کاری نکردن و در یک کلمه، مردن
* شاه کلید خوشبختی چیست؟
• نفهمیدن
* چرا فقط درباره سه شخصیت(شریعتی، طالقانی، حکیمی) کتاب نوشتید؟
• چون زندگینامه‌نویس نیستم. و با این سه،که حرف اول نامشان شطح می‌شود، خواستم شطح خود را بگویم.
* علم بهتر است یا ثروت؟
• چه ثروتی بالاتر از علم؟
* اندرز شما به اهل سیاست چیست؟
• دچار ابتذال سیاسی نشوید.
* آیا شطرنج بلدید؟
• خیر.
* آیا به آینده بشر خوشبین هستید؟
• بله. ولی امیدوارم آیندگان جای خالی ما را فراموش نکنند.
